خانواده ویولنها

زهی آرشه ای

ساز زهی آرشه ای، کوچکترین ساز این دسته که برای نواختن روی شانه چپ قرار می گیرد و به کمک آرشه که در دست راست نوازنده است نواخته می شود.سیم های ویولن قبلا از روده گوسفندساخته می شد.امروزه در سیم های بم تر، بر روی روده سیم فلزی نازکی می پیچند و در سیم های زیر تر از مفتول فلزی تنها استفاده می شود.سیم های ویولن از زیرترین تا بم ترین سیم به ترتیب پاوین کوک می شوند.

می سیم اول، لا سیم دوم، ر سیم سوم، سل سیم چهارم .بنابراین اصوات سیم ها نسبت به یکدیگر به ترتیب فاصله پنجم را تشکیل می دهند.

در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک غربی و فواصل کروماتیک مخصوص موسیقی ایرانی و هر موسیقی دیگر را حاصل کند، به شرط آنکه گوش نوازنده در تشخیص شان استاد باشد.

قسمت های ساز عبارتند از:

1.تنه2.دسته3.خرک و ضمائم

تنه:

جعبه ای که ما بین طبله(تخته روئی)، زیره( تخته زیرین) و جدارهای طرفی محصور شده است. در روی طبله سیم ها، چوب آبنوس تکیه گاه سیم ها، خرک، سیم گیر و دو شکاف به قرینه یکدیگر به شکل اف قرار دارد.

دسته یا گردن:

درواقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم هاست که محل انگشت گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قراردارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول

ويولا:

سازي است بسيار شبيه ويولن كه اندازه آن يك هفتم بزرگتر و ساختمان آن كمي متفاوت است. ويولا داراي صداي گرم و جا ا فتاده است و يك عضو مهم اركستر و گروه چهار گانه ساز هاي زهي مي باشد. اگر چه صداي آن كمتر در تكنوازيها شنيده مي شود. وسعت صداي اين ساز حداقل سه اكتاو مي باشد و اندازه آن در حدود 43 سانتيمتر (17اينچ)ﻃول دارد

ويولن سل:

ويولن سل در اصل يك ويولن بم است و به صورت عمودي نواخته مي شود. صدائي ﻃنين انداز و غني دارد و سيم بالائي آن داراي كيفيتي گيرا و آوازي است . ويلن سل براي همراهي با سازهاي زهي در كوارتت و همچنين اركستر بسيار مناسب است.

ميله تكيه گاه :

اين ميله در ويلن تنظيم است كه شما را به قرار دادن ساز بر روي زمين مجاز مي نمايد. در مواقعي كه از ساز استفاده نمي شود ساز روي زمين است و مي توان آن را جمع كرد. وسعت صدائي اين ساز5/3 اكتاو و اندازه آن 75 سانتيمتر (30 اينچ) مي باشد.

كنترباس:

چوب ابنوس انگشت گذاری کند.انتهای دسته به جعبه کوچکی ختم می شود که سیم ها در درون آن به دور گوشی های کوک پیچیده می شوند.

خرک:                                                                                                                                                                                                     ما بین سیم ها و طبله ویولن قرار گرفته و فشار سیم ها آن را به طور عمودی نگه می دارد. نقش خرک آن است که ارتعاش سیم ها را به طبله و به جعبه ویولن منتقل کند و نیز در داخل جعبه میله ای چوبی تغریبا زیر خرک، اندکی بلندتر از جدار طرفی قرار داده شده که شکل گرده ماهی، طبله و زیره را حفظ کند.سیم گیر از آبنوس ساخته شده و در فاصله اندگی از خرک تا آخر تنه ویولن کشیده شده است، سیم ها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده طی چوب آبنوس تکیه گاه سیم ها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و به دکمه ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده بند می شود.

نقش این ساز چه در ارکستر بزرگ، به طور جمعی و چه در ارکستر مجلسی و انفرادا آنقدر پر اهمیت است که آنرا شاه سازها گفته اند. شاید بتوان چنبن ادعا کرد که در یک پارتیتور موسیقی ارکستر، ویولن ها از تمام سازهای دیگر کمتر سکوت دارند.نخستین سازندگان معروق ویولن در ایتالیا پیدا شدند.گاسپارو داسالو نخستین ویولن حقیقی را ساخت، اما معروفترین ویولن ها در شهر کرمونا ساخته شدند.آندره اماتی و فرزندش نیکولا آماتی و شاگردش آنتونیو استرادیواریوس، بهترین ویولن های دنیا را تاکنون ساخته اند.كنتر باس بزرگترين عضو خانواده ويلونها است و صداي بم اين ساز در اركسترها گروه جازو گروههاي موسيقي محلي در سراسر دنيا قابل شنيدن است كنترباس هم با آرشه و هم با زخمه زدن نواخته مي شود و در گروه جاز بيشتر مواقع با زخمه زدن نواخته مي شود.

سيم گير:

انتهاي سيمهابه سيم گير وصل مي شود بر خلاف ويلن و ويلن سل سيم گير اين ساز پيچهاي تنظيم ندارد. كوك ساز فقط به وسيله گوشيها انجام مي شود. اندازه اين ساز بيش از 8/1 متر (6 فوت) طول دارد. كنتر باس استاندارد در حال حاضر از بزرگترين سازها مي باشد. ولي بزرگترين كنتر باس با ارتفاع 9/4 متر (16 فوت) در سين سيناتي توسط پائول ديت در سال 1889 جهت فستيوال موسيقي ساخته شد.