تأثير هورمونها و افزايش سن بر صداي انسان

تغييرات هورموني نه تنها هنگام بلوغ بلكه در تمام عمر، صداي انسان را تحت تأثير قرار مي‌دهد، بيماريهايي همچون پ‍ُركاري غده تيروئيد و برخي از داروهاي هورموني در كنار عوارض جانبي مختلف بر روي صدا نيز اثرات جبران‌ناپذيري بر جاي مي‌گذارند.خوانندگان زن بهتر است تنها در صورتي از داروهاي حاوي اندروژن استفاده نمايند كه امكان درمان ديگري نباشد.داروهاي ضد بارداري كه امروزه رايج است بر خلاف برخي از داروهاي قديمي ظاهراً بر روي صدا تأثيري ندارند. رنگ صداي اغلب زنان در سنين يائسگي تغيير كرده و اوج صدايشان هنگام خواندن پايين مي‌آيد، اين تغييرات ظاهراً با مصرف استروژن كاهش مي‌يابد. اما استفاده از قرصهايي كه علاوه بر استروژن حاوي اندروژن هستند،‌ براي خوانندگان زن جايز نيست.

بر اساس تحقيقات در دوران بارداري نيز تارهاي صوتي، كمي متورم مي‌شوند و گاهي صداي زنان باردار بم و يا زنگ‌دار مي‌شود، اما اين تغييرات پس از بارداري از بين مي‌رود.صداي هر فرد گستره ديناميك خود را دارد كه با تمرين مي‌توان آن را افزايش داد. تغييرات هورموني و برخي از بيماريها وسعت صداي خواننده را محدود مي‌كند.با افزايش سن نيز صداي انسان تغيير مي‌كند. صداي زنان اغلب بم‌تر و بي‌رنگ‌تر و يا خشن و جيغ‌مانند و صداي مردان زيرتر مي‌شود. اين تغييرات به ويژه براي زنان حدود سن 50 سالگي نمايان مي‌شود.همچنين در سنين بالا آثار خستگي در صدا زودتر ظاهر مي‌شود كه اين خستگي تغييراتي را در كيفيت صداي خواننده به همراه دارد. معمولاً رنگ صداي خواننده تغيير مي‌كند و يا صدا گرفته و كم‌حجم مي‌شود. همچنين گسترة ديناميك صدا كاهش مي‌يابد و خواننده هنگام بلند و يا آهسته خواندن دچار مشكل مي‌شود.محدوديتهايي كه در حجم صدا وجود دارد نيز اغلب به دليل تكنيك نادرست خواننده و يا افزايش سن اوست.كمتر خواننده‌اي مي‌تواند در دهه هفتاد سالگي از عمرش خوانندگي را به طور حرفه‌اي ادامه دهد. اما يك خواننده جوان بايد بتواند چندين ساعت بدون احساس خستگي بخواند.علت خستگي زودهنگام صدا اغلب انقباض شديد و نادرست عضلات و يا بسياربراي خوانندگان انجام تمريناتي كه استقامت بدن را افزايش مي‌دهند مناسب است، به عنوان مثال آنها مي‌توانند 15 تا 20 كيلومتر در هفته بدوند.البته رشته‌هاي ورزشي‌اي كه حين انجام آن ورزشكار بيشتر با بيني نفس مي‌كشد مناسب‌تر است. ورزشهايي مانند دوچرخه‌سواري، شنا و كوهنوردي به خوانندگان توصيه مي‌شود.

مصرف ويتامين C نيز تا حدي از عفونت مجراي تنفسي جلوگيري مي‌كند، به‌ويژه هنگام فعاليت شديد جسماني ويتامين C خطر ابتدا به سرماخوردگي و عفونت مجراي تنفسي را كاهش مي‌دهد. اگر حنجره خواننده ملتهب باشد خوانندگي عوارض بسيار بدي را در پي دارد. در هر حال پزشك بايد تشخيص دهد كه آيا خواننده مي‌تواند بخواند يا خير.برخي از اقدامات متداولي كه افراد هنگام سرماخوردگي انجام مي‌دهند براي خوانندگان توصيه نمي‌شود، به عنوان مثال بخور جوشانده بابونه و يا عصاره آن غشاي مخاطي دستگاه تنفسي را خشك مي‌كند.استفاده از آب نمك به همراه قطره‌هاي بيني (به عنوان مثال otriven) و ويتامين B6 مفيد است، اما، استفاده طولاني مدت از قطر‌ه‌هاي بيني نيز به بافت مخاط بيني آسيب مي‌رساند. همچنين بخور دائمي هنگامي كه عفونتي در دستگاه تنفسي وجود ندارد نه تنها مفيد نيست بلكه سطح غشاي مخاط بيني را نرم و مستعدِ زخم شدن و آسيب‌ديدگي مي‌كند.هنگام سرماخوردگي بايد از مصرف الكل و به خصوص استنشاق دود سيگار دوري كرد.

مصرف آنتي‌بيوتيك نيز براي مقابله با عفونت مجراي تنفسي توصيه نمي‌شود زيرا آنتي‌بيوتيك در برابر ويروسها بي‌تأثير است.گاهي برخي عادات زيا‌ن‌آور مانند سرفه كردن و يا سينه صاف كردن قبل از شروع دوره آموزشي براي هنرجويان به صورت عادت درآمده است كه بايد آنها را برطرف نمود.انقباض شديد عضلات حنجره، زبان، فك و پشت گردن، اشتباه رايج خوانندگان است. در مواردي ناهنجاريهاي فك و دندانها موجب گرفتگي عضلات مي‌شود. براي رفع مشكلات خاصي كه ناشي از گرفتگي عضلات هنگام خواندن است، بايد به پزشك متخصص رجوع كرد.اگر محيط پر سر و صدا باشد شدت و ارتفاع صدا هنگام صحبت كردن بالا مي‌رود كه اين اثر «Lombrad  بلند و طولاني خواندن است. احساس درد، هنگام خواندن نيز مي‌تواند ناشي از بيماريهاي حنجره، فشار زياد به آن و يا گرفتگي زياد عضلات باشد.

مراقبت از صدا:

جزئي‌ترين لطمه به حنجره و تارهاي صوتي و يا بقيه اعضاي بدن توانايي و كارآيي خواننده را كاهش مي‌دهد. از اين رو شيوة زندگي خوانندگان بايد به گونه‌اي باشد كه بدن و صداي آنان سالم بماند. خواب كافي، ورزش و فعاليت در هواي تازه و تغذيه مناسب از مواردي است كه خوانندگان بايد در برنامه روزانه خود مد نظر قرار دهند.همچنين خوانندگان حرفه‌اي مي‌بايست براي رسيدن صدايشان به سطح مطلوب و نگه داشتن آن در اين سطح تمرينات خاصي انجام ‌دهند.

تمـرين ذهني و تمرينات گرم كردن (Warn up) هنگام شروع خوانندگي از به كارگيري نادرست حنجره و وارد آمدن فشار زياد به آن جلوگيري مي‌كند. خوانندگي فعاليتي دشوار و توان‌فرساست كه شرايط فيزيكي و جسماني مناسبي مي‌طلبد.طبيعتاً وضعيت روحي و جسمي بد و نامناسب تأثير نامطلوبي بر صدا مي‌گذارد. اگر عضلاتي كه براي خوانندگي به كار گرفته مي‌شوند ورزيده نباشند اختلالاتي در صداي خواننده ايجاد مي‌شود. بي‌شك دود سيگار، بافت مخاطي مجراي تنفسي و تارهاي صوتي را تحريك مي‌كند، البته انعطاف‌پذيري افراد در برابر بوي توتون، متفاوت است، در حالي كه بسياري از خوانندگان در مكانهايي كه سيگار كشيده مي‌شود نمي‌مانند، برخي ديگر معتقدند سيگار هيچ زياني برايشان ندارد.اما مسلماً خوانندگان بايد حداقل چند ساعت قبل از اجرا از استنشاق بوي سيگار و مصرف الكل خودداري كنند. الكل علاوه بر اينكه بر سيستم عصبي تأثير منفي مي‌گذارد به غشاي مخاطي دستگاه تنفسي نيز آسيب مي‌رساند.سرماخوردگي نيز مي‌تواند به صداي خوانندگان آسيب برساند.

نجام فعاليتهاي ورزشي براي مقابله با اين بيماري بسيار مهم است.بر اساس تحقيقات ورزش با افزايش قدرت دفاعي بدن در برابر ميكروبها از عفونت مجراي تنفسي جلوگيري مي‌كند همچنين Effect نام دارد.خوانندگان حرفه‌اي و آموزش ديده ياد مي‌گيرند كه از اين حالت اجتناب كنند، اما كساني كه آموزش كافي نديده‌اند هنگام اجرا در سالنهاي بزرگ و يا به همراه اركستر بيش از حد به حنجره‌شان فشار مي‌آورند. اين اثر به خصوص در كنسرتهايي كه در فضاي باز انجام مي‌شود به دليل كم شدن بازگشت صدا بيشتر است. همچنين خوانندگان پاپ كه معمولاً آموزشهاي آكادميك لازم را نديده‌اند بيشتر آسيب مي‌بينند.هر خواننده بايد مرزها و محدوديتهاي صدايش را بپذيرد، خوانندگاني كه سعي مي‌كنند بيش از وسعت و ديناميك صدايشان بخوانند به حنجره‌شان آسيب مي‌رسانند.علاوه بر اين، خوانندگان بايد بتوانند بر هيجان و ترس از صحنه غلبه كنند. اين ترسها و بيماريهايي مانند افسردگي و بسياري از اختلالات رواني ديگر به صداي انسان آسيب مي‌رساند. در اين موارد بايد از روان‌پزشكان و روانشناسان كمك گرفت. خوانندگان جوان به دليل فعاليت فيزيكي و فشار رواني زياد اغلب كمي قبل از اجراي كنسرت بيمار مي‌شوند.آنها معمولاً قبل از كنسرت بيش از توانايي‌شان تمرين مي‌كنند، و كمبود خواب هم دارند. اما با برنامه‌ريزي و زمان‌بندي دقيق و افزايش تدريجي زمان تمرين مي‌توان فشار وارد بر حنجره را كم نمود.