پيانو – نحوه انتخاب ، قسمت سوم

نوازندگي با پيانوي ديجيتال لذت خاصي دارد.  پيانوهاي ديجيتال امروزي چه از لحاظ صدا و چه از لحاظ کيفيت لمس و پاسخ کلاويه ها به اندازه هاي يک پيانو آکوستيک بسيار نزديک شده اند. بگونه اي که امروزه در بسياري از استوديوهاي ضبط به دليل سهولت صدا گيري از پيانو ديجيتال، معمولا از آنها براي ضبط موسيقي استفاده مي شود. شما با هزينه اي که براي خرید يک پيانو زيرمتوسط آکوستيک مي پردازيد مي توانيد يک پيانو خوب ديجيتال خريداري کنيد. بعنوان مثال شما هرگز نخواهيد توانست با حدود دو ميليون تومان يک پيانو آکوستيک قابل قبول خريداري کنيد، اما با همين مبلغ مي توانيد يکي از بهترين پيانو هاي ديجيتال موجود را خريداري کرده از نواختن آن لذت ببريد.

جاي هيچگونه نگراني هم نيست، چنانچه پيانو ديجيتال را از فروشگاه هاي معتبر و احيانا نمايندگي آن – که اخيرا در تهران بسياري از مارک ها نمايندگي دارند – تهيه کنيد، هيچ گونه خطري سرمايه گذاري شما را تهديد نمي کند. تکنولوژي ساخت اين دستگاه ها آنقدر پيشرفته کرده است که بندرت مشکل خاصي براي آنها بوجود مي آيد. مزاياي عمومي استفاده از پيانوهاي ديجيتالشايد مهمترين نکته آن باشد که شما مي توانيد صداي اين ساز را کم کرده و يا حتي به هنگام شب با يک هدفون به تمرين نوازندگي خود بپردازيد، بدون آنکه موجب آزار افراد خانواده يا همسايگان شويد. از ديگر مزاياي اين سازها آن است که انواع مرغوب آنها معمولا داراي نمونه صداي (Sample / Font) بهترين پيانوهاي موجود دنيا هستند. بنابراين شما مي توانيد با خريد يک ساز ديجيتال از صداي بهترين پيانوها استفاده کنيد. اين نکته بسيار مهم است چرا که سبک هاي خاص موسيقي معمولا گونه هاي متفاوت رنگ صدا را مي طلبد ممکن است شما در جايي نياز به يک صداي گرم و مهربان داشته باشيد و در سبک موسيقي ديگر صدايي تيز و شفاف.

پيانو ديجيتال Stage نياز به پايه دارد. اين پيانوها معمولا داراي بانک صوتي گسترده تري هستند و معمولا علاوه بر انواع پيانوهاي آکوستيک، صداي انواع پيانوهاي الکتريک قديمي از انواع دهه 60 گرفته تا صداي زيباي پيانو هاي Rhodes را نيز شامل مي شوند. بنابراين شک نداشته باشيد که با تهيه يکي از اين پيانوها بيشترين استفاده را از ساز خود خواهيد برد.
اغلب پيانوهاي ديجيتال داراي يک ريتم باکس ساده نيز هستند که معمولا شامل انواع ريتم هاي 3 و 4 ضربي هستند. مزيت وجود اين ريتم باکس آن است که شما مي توانيد به سهولت همانند يک مترونوم از آنها استفاده کنيد و قطعه تمريني خود را دقيقتر اجرا کنيد. پيانوهاي ديجيتال در انواع مبله و Stage ساخته مي شوند. نوع مبله آن دقيقا در ابعاد پيانوهاي آکوستيک است اما نوع Stage پايه ندارد و تنها يک بدنه است که کيبرد را شامل مي شود. براي استفاده از اين نوع احتياج به تهيه يک ميز يا پايه داريد. هرچند به دليل عريض بودن اين نوع از ساز جابجايي آن حتي با اتومبيل دشوار است – چراکه در اتومبيلهاي معمولي جا نمي گيرد – اما در هر صورت چنانچه نياز باشد جابجا کردن اين ساز به مراتب ساده تر از يک پيانو آکوستيک است و اين خود يکي از امتيازات اين پيانو ها است. تمامي اين سازها نسبت به ضربه وارد شده به کلاويه حساس هستند و بخوبي رفتار انگشتان شما با کلاويه را حس مي کنند. پيانوهاي ديجيتال مبله معمولا داراي آمپلي فاير و بلندگو هستند اما انواع Stage آنها فقط خروجي Audio و هدفون دارند، لذا براي استفاده از آنها بايد آمپلي فاير و بلندگو يا مونتور بکار برد.
داشتن پورت هاي خروجي صوتي و MIDI از ديگر مزاياي اين سازها است که به شما کمک مي کند بتوانيد ساز خود را به کامپيوتر متصل کرده آنرا توسط يک نرم افزار Sequencer کنترل کنيد و يا خروجي را ضبط کنيد و پردازش هاي مورد نظر را روي آن انجام دهيد.

Action به سيستمي گفته مي شود که نيروي وارده شده به کلاويه را به سيم ها منتقل مي کند. در پيانوهاي ديجيتال عملا چنين سيستمي لازم نيست و نقش سيستم Action در آن است که تا حد ممکن وضعيت Action پيانو آکوستيک را براي ساز ديجيتال شبيه سازي کند. بطور کلي دو نوع Action در پيانوهاي ديجيتال متداول است يکي بنام Hammer Action چکشي و ديگري Action اي است که به Weightedسنگين معروف است. برخي از سازندگان از ترکيب اين دو Action نوعي جديدي بنام Weighted – Hammer ساخته اند که سعي شده ويژگيهاي هر دو اکشن را داشته باشد. همچنين در گونه هاي مرغوب پيانوهاي ديجيتال نوع خاصي از Action چکشي تحت عنوان Progressive ساخته شده است که در ادامه راجع به آن توضيح خواهيم داد. جداي از Action که کيفيت لمس و بازخور کلاويه را مشخص مي کند جنس کلاويه نيز بسيار مهم است. در انواع بسيار مرغوب پيانوهاي ديجيتال، براي آنکه نوازنده احساس کند با پيانو آکوستيک کار مي کند، حتي کلاويه ها از جنس چوب ساخته مي شوند. معمولا پيانوهاي ديجيتالي که توسط کارخانه هاي سازنده پيانوي آکوستيک داراي کلاويه هاي چوبي هستند يا حداقل اينگونه انتخابي را براي شما دارند. در غير اينصورت بندرت سازنده پيانوي ديجيتالي را مي توان پيدا کرد که در پيانو خود از کلاويه هاي چوبي استفاده کند.

دقت کنيد که کيفيت لمس کلاويه ها در پيانوهاي ديجيتال بسيار با کلاويه هاي کيبردهاي معمولي متفاوت است و به همين دليل اغلب افرادي که با کيبردهاي معمولي کار کرده اند نمي توانند با پيانوهاي ديجيتال نوازندگي کنند و برعکس. پيانوهايي که از سيستم Weighted Action استفاده مي کنند معمولا ارزانتر هستند. خاصيت اين Action آن است که برخلاف کلاويه هاي کيبرد هاي معمولي به کلاويه پيانو ديجيتال وزن مي دهد، به عبارتي براي نواختن ساز بايد نيروي بسيار بيشتري به کلاويه وارد کنيد. کلاويه هاي اين سيستم همگي سنگين هستند و وزني – در واقع نيرويي که با انگشت شما وارد مي شود – را که شما هنگام نواختن حس ميکند در طول مسير رفت و برگشت کلاويه يکسان است. اما Action هاي چکشي سيستم پيچيده تري دارند. اين نوع از Action سعي مي کند کلاويه را همانند يک پيانو آکوستيک شبيه سازي کند و براي همين کلاويه اين نوع از سازها همانند پيانو آکوستيک، لقي ابتداي مسير رفت را داشته، سپس سنگين شده و هنگام بازگشت مانند کلاويه آکوستيک به انگشت ضربه وارد مي کنند. Progressive Actionگونه پيشرفته تري است از اکشن چکشي که در آن پاسخ ضربه اي کليدها از قسمت بم به زير متفاوت است. در يک پيانو آکوستيک هرچه از سمت چپ به راست حرکت مي کنيم کلاويه هاي سبکتر شده و راحت تر اجرا مي شوند، اين حالت دقيقا در پيانو ديجيتال با اکشن Progressive شبيه سازي شده است و شما بسادگي تفاوت نت هاي زير سمت راست را نسبت به نت هاي بم احساس خواهيد کرد. دقت کنيد که Action يک پيانو ديجيتال مرغوب معمولا به مراتب از پيانوهاي آکوستيک هم قيمت، بهتر است و اين مي تواند نکته مهمي باشد براي انتخاب ساز. تنظيم ديجيتالي Actionيکي از ويژگي هاي متمايز پيانوهاي ديجيتال کنترل پاسخ صوتي به ضربه وارد شده به کلاويه است. معمولا شما مي توانيد حداقل در سه سطح Hard، Medium و Soft صوت خارج شده از ساز را کنترل کنيد. اين ويژگي به شما امکان مي دهد حساسيت کلاويه هاي ساز را نسبت به ضربه وارد شده به آنها تنظيم کند. در حالت Hard شما بايد نيروي زيادي وارد کنيد تا صداي ساز بلندتر شود اما در حالت Soft با آورد نيرو کم صداي بلند تري از ساز بيرون خواهد آمد. پدالتمام پيانوهاي ديجيتال داراي پدال هستند و به شما اجازه مي دهند که همانند پدال Sustain نت هاي نواخته شده را کنترل کنيد. نوع معمولي آنها فقط يک حالت دارد به عبارتي يا Sustain بصورت کامل گرفته شده و يا بصورت کامل بسته است.

هرچند از طريق کنترلهاي موجود مي توان ميزان Sustain را کم يا زياد کرد اما يک نوازنده حرفه اي معمولا به پدالي احتياج دارد که به هنگام نوازندگي بتواند ميزان Sustain را کم و زياد کند. در انواع مرغوب پيانوهاي ديجيتال اين مشکل رفع شده و پدال Sustain مي تواند در چندين حالت ميزان کشش داده شده به نتها را کنترل کند. واقعيت آن است که کيفيت صدا و Action پيانوهاي ديجيتال به قدر پيشرفت کرده که بسياري از نوازندگان مطرح دنيا از اين سازها استفاده مي کنند. اگر با يکي از انواع مرغوب آن يک ساعت کار کنيد و سپس سراغ يک پيانو آکوستيک برويد، متوجه خواهيد شد که Action پيانو ديجيتال حتي مي تواند بهتر از پيانو آکوستيک باشد.